Szkoła Podstawowa nr 34 im. Wojska Polskiego

Pod hasłem: „Komórki i DNA, czyli po nitce do kłębka” odbyły się w czwartek 27.05. dla uczniów klas III,  warsztaty z genetyki organizowane w ramach projektu „Poznaj fascynujący świat genetyki!” realizowanego przez Instytut Genetyki Człowieka Polskiej Akademii Nauk. Było to prawdziwie fascynujące spotkanie, podczas którego mieliśmy okazję  poznać tajemnice świata genetyki. Spotkanie rozpoczęliśmy od niezwykle ciekawego wykładu, podczas którego mogliśmy dowiedzieć się, czym jest genetyka, poznać rodzaje komórek,  mieliśmy okazję rozróżniać kształty narządów i dowiedzieć się, w gdzie się znajdują w naszym organizmie. Poznaliśmy nowe trudne pojęcia  związane z genetyką. Już wiemy, że DNA to  nośnik informacji genetycznej. Cząsteczki DNA znajdują się w każdej żywej komórce. Zawierają one informacje o budowie i funkcjonowaniu organizmu. Cząsteczka DNA jest zbudowana z dwóch nici, które są równo od siebie odległe i wspólnie spiralnie skręcone, dlatego przybiera kształt linii śrubowej, czyli helisy. Można ją porównać do sznurowej drabinki. Nić DNA to bardzo cienka, ale długa cząsteczka. Dlatego, aby zmieścić się w komórce, nici DNA muszą być odpowiednio upakowane.

Do tego celu służą histony, małe białka, na które nić DNA jest nawinięta. Histony, razem z cząsteczką DNA zwinięte są natomiast w strukturę zwaną chromosomem. Człowiek posiada 46 chromosomów połączonych w 23 pary.

Rozmawialiśmy również o genach. Gen to fragment cząsteczki DNA. Może mieć długość od kilku tysięcy nawet do dwóch milionów par nukleotydów i odpowiada za wytworzenie konkretnego białka. Od obecności tego białka zależy pojawienie się cechy, takiej jak np. grupa krwi czy kształt nasion. Zwykle jednak cechy organizmu, takie jak np. barwa oczu, wymagają obecności kilku białek, które wyznaczane są przez kilka genów.

I w ten sposób już wiemy na przykład: dlaczego niektórzy z nas zakładają kciuk po złożeniu rąk na prawo a inni na lewo, dlaczego pies husky ma oczy w różnych kolorach, gdzie jedno oko jest niebieskie, a drugie brązowe…

Po niezwykle interesującym wykładzie przeszliśmy do działania. Eksperymentowaliśmy! To dopiero było fascynujące. Mieliśmy przygotowane różne roztwory, po ich połączeniu nasz barwnik zmieniał kolor. Tak tworzyliśmy obrazki. Mieliśmy okazję popracować z suchym lodem, czyli zestalonym dwutlenkiem węgla. Wzbudziło to  ogromne zainteresowanie! Sublimacja suchego lodu w wodzie – czary? Nie to chemia!!!  Sublimacja – przemiana fazowa bezpośredniego przejścia ze stanu stałego w stan gazowy z pominięciem stanu ciekłego.

W procesie sublimacji następuje zmiana stanu skupienia. Suchy lód z ciała stałego przekształca się gaz. W trakcie eksperymentu z wody zaczął  się wydobywać zimny dwutlenek węgla pod postacią gęstego białego dymu. Wyglądało to fantastycznie!

Cieszymy się bardzo, że mogliśmy uczestniczyć w tak interesujących warsztatach! Dzięki paniom z Instytutu Genetyki  zrozumieliśmy jak ciekawa i do końca nieodkryta  jest genetyka oraz jak imponująca i niezwykle twórcza jest praca naukowca!

Paulina Celka